ئاگرهدیوار ئامێرێکی ئاسایشیه بۆ تۆڕ ( Network), کە چاودێری هاتوچۆ، ترافیکی دراوه (data) ده‌‌‌کات، له تۆڕه‌‌‌کاندا داته به شێوازی پاکه‌‌‌تی بچووک دێت و ده‌‌‌نێردرێ. لێره‌‌‌دا ئاگرهدیوار گرنگه بۆ چاودێری کردنی ئهو دراوه‌‌‌یه‌‌‌یی له ڕێگه‌‌‌ی‌ی تۆڕه‌‌‌کانه‌‌‌وه دێته نێو کۆمپیۆته‌‌‌ره‌‌‌که‌‌‌مان. بۆ چاودێریکردن، ئاگرهدیوار کۆمه‌‌‌ڵێک یاسایی هه‌‌‌یه بۆ ئه‌‌‌وه‌‌‌ی دڵنیابین له‌‌‌وه‌‌‌ی چیی جۆره دراوه‌‌‌یه‌‌‌ک دێت و ده‌‌‌ڕوات، بۆ ڕێگه‌‌‌گرتن له هاتنی دراوه‌‌‌ی به‌‌‌زیان و ڕێگه هه‌‌‌روه‌‌‌ها به پێچه‌‌‌وانه‌‌‌وه.
ئاگرهدیوار بە پشتبەستن بە کۆمەڵێک یاسای ئاسایش. مەبەست لێی دروستکردنی بەربەستێکە لە نێوان تۆڕی ناوخۆییت هه‌‌‌روه‌‌‌ها ترافیکی هاتوو لە سەرچاوە دەرەکییەکانەوە (وەک ئینتەرنێت) بە مەبەستی ڕێگریکردن لە ترافیکی زیانبەخشی وەک ڤایرۆس.
ئاگرهدیوار چۆن کاردەکات?
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان بە وردی شیکاری ترافیکی هاتوو دەکەن بە پشتبەستن بە یاسا پێشوەختە دامەزراوەکان و ترافیکی هاتوو لە سەرچاوە ناپارێزراوەکان یان گوماناوەکانەوە فلتەر دەکەن بۆ ڕێگریکردن لە هێرشەکان. دیوارە ئاگرینەکان هاتوچۆ لە ده‌‌‌رگای چوونە ژوورەوەی کۆمپیوتەر دەپارێزن.به ده‌‌‌رگاکان ده‌‌‌وترێ Port, له ڕێگهی ده‌‌‌رگاکان زانیاری لەگەڵ ئامێرە دەرەکییەکان ئاڵوگۆڕ دەکرێت.
بۆ نموونە، پرۆتۆکۆلی ftp ده‌‌‌رگای ٢١ ی پێویسته به کراوه‌‌‌یی بمینێته‌‌‌وه.
جۆرەکانی گره‌‌‌دیوار
دیواری ئاگر دەتوانێت یان نەرمەکاڵا بێت یان ڕەقەکاڵا، هەرچەندە باشتر وایە هەردووکیان هەبێت. دیواری ئاگری نەرمەکاڵا بریتییە لە بەرنامەیەک کە لەسەر هەر کۆمپیوتەرێک دانراوە و هاتوچۆ لە ڕێگەی ژمارە دەروازەکان و بەرنامەکانەوە ڕێکدەخات، لە کاتێکدا دیواری فیزیکی بریتییە لە پارچە ئامێرێک کە لە نێوان تۆڕ و دەروازەکەتدا دامەزراوە.
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان فلتەرکردنی پاکەتەکان، باوترین جۆری ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان ، پاکەتەکان دەپشکنن و تێپەڕینیان قەدەغە دەکەن ئەگەر لەگەڵ کۆمەڵە یاسایەکی ئاسایشی دامەزراودا نەگونجێت. ئەم جۆرە ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان سەرچاوە و ناونیشانی IP ی مەبەستی پاکەتەکە دەپشکنێت. ئەگەر پاکەتەکان لەگەڵ پاکەتەکانی یاسایەکی "ڕێگەپێدراو" لەسەر دیواری ئاگرەکە بگونجێت، ئەوا متمانەپێکراوە بۆ چوونە ناو تۆڕەکە.
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان فلتەرکردنی پاکەت بەسەر دوو پۆلدا دابەش دەبن: stateful و stateless.
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان بێ دەوڵەت بە شێوەیەکی سەربەخۆ لە یەکتر پاکەتەکان دەپشکنن و کۆنتێکستیان نییە، ئەمەش وایان لێدەکات ببنە ئامانجێکی ئاسان بۆ هاکەرەکان. لە بەرامبەردا، دیوارە ئاگرینەکانی دۆخ زانیاری دەربارەی پاکەتەکانی پێشتر تێپەڕێنراو لەبیر دەکەن و بە زۆر پارێزراوتر دادەنرێت.
لە کاتێکدا کە ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان فلتەرکردنی پاکەتەکان دەتوانن کاریگەر بن، لە کۆتاییدا پارێزگارییەکی زۆر بنەڕەتی پێشکەش دەکەن و دەتوانن زۆر سنووردار بن- بۆ نموونە، ناتوانن دیاری بکەن کە ئایا ناوەڕۆکی ئەو داواکارییەی کە دەنێردرێت کاریگەری خراپی لەسەر ئەو بەرنامەیە دەبێت کە پێی دەگات. ئەگەر داواکارییەکی زیانبەخش کە لە ناونیشانێکی سەرچاوەی متمانەپێکراوەوە ڕێگەی پێدرابوو، ببێتە هۆی سڕینەوەی بنکەدراوەیەک، دیواری ئاگرەکە هیچ ڕێگەیەکی نابێت بۆ زانینی ئەوە. دیواری ئاگرینی نەوەی داهاتوو و دیواری ئاگری پرۆکسی زیاتر ئامێری پێویستیان بۆ دیاریکردنی ئەو جۆرە هەڕەشانه هەیە.
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان نەوەی داهاتوو (NGFW)
تەکنەلۆژیای دیواری ئاگرینی تەقلیدی لەگەڵ کارایی زیاتر تێکەڵ دەکەن، وەک پشکنینی هاتوچۆی کۆدکراو، سیستەمی خۆپاراستن لە دزەکردن، دژە ڤایرۆس و زۆر شتی تر. لە هەمووی گرنگتر، پشکنینی قووڵی پاکەت (DPI) لەخۆدەگرێت. لە کاتێکدا کە دیوارە ئاگرینەکانی بنەڕەتی تەنیا سەیری سەردێڕی پاکەتەکان دەکەن، پشکنینی قووڵی پاکەتەکان داتاکانی ناو خودی پاکەتەکە دەکۆڵێتەوە، بەکارهێنەران دەتوانن بە شێوەیەکی کاریگەرتر پاکەتەکان بناسنەوە، پۆلێنیان بکەن، یان بیانوەستێنن کە داتا زیانبەخشەکانیان هەیە.
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان پرۆکسی
هاتوچۆی تۆڕ لە ئاستی بەرنامەدا دەپاڵێون. بە پێچەوانەی دیواری ئاگرینی بنەڕەتی، پرۆکسی ناوەندێک لە نێوان دوو سیستەمی کۆتاییدا کاردەکات. به‌‌‌کارهێنه‌‌‌ر دەبێت داواکارییەک بنێرێت بۆ دیواری ئاگرەکە، لەوێ دواتر بە پێی کۆمەڵێک یاسای ئاسایش هەڵدەسەنگێندرێت و دواتر ڕێگەی پێدەدرێت یان بوه‌‌‌ستێندرێ. لە هەمووی گرنگتر، دیوارە ئاگرینەکانی پرۆکسی چاودێری هاتوچۆ دەکەن بۆ پرۆتۆکۆڵەکانی چین ٧ وەک HTTP و FTP، و هەردوو پشکنینی پاکێتی دۆخ و قووڵ بەکاردەهێنن بۆ دیاریکردنی هاتوچۆی زیانبەخش.
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان وەرگێڕانی ناونیشانی تۆڕ (NAT)
ڕێگە بە چەندین ئامێر دەدات کە ناونیشانی تۆڕی سەربەخۆیان هەیە بە بەکارهێنانی یەک ناونیشانی IP پەیوەندی بە ئینتەرنێتەوە بکەن، کە ناونیشانی IP بە شاراوەیی دەهێڵێتەوە. لە ئەنجامدا ئەو هێرشبەرانەی کە تۆڕێک بۆ ناونیشانی ئایپی سکان دەکەن، ده‌‌‌گه‌‌‌ڕێ ناتوانن وردەکارییە تایبەتەکان بگرن، ئەمەش ئاسایشی زیاتر لە دژی هێرشەکان دابین دەکات. دیواری ئاگرینی NAT هاوشێوەی دیواری ئاگرینی پرۆکسییە لە ڕووی ئەوەی وەک ناوەندێک لە نێوان کۆمەڵێک کۆمپیوتەر و هاتوچۆی دەرەوەدا کاردەکات.
ئاگره‌‌‌دیواره‌‌‌کان پشکنینی فرە چینە دۆخەکان (SMLI)
پاکەتەکان لە چینەکانی تۆڕ، گواستنەوە و بەرنامەکان دەپاڵێون، بەراوردیان دەکەن لەگەڵ پاکەتە متمانەپێکراوەکانی ناسراو. هەروەها وەک دیوارە ئاگرینەکانی NGFW، SMLI بە تەواوی پاکەتەکە دەپشکنێت و تەنها ڕێگەیان پێدەدات تێپەڕن ئەگەر هەر چینێک بە تاک تێپەڕێنن. ئەم دیوارە ئاگرینانە پاکەتەکان دەپشکنن بۆ دیاریکردنی دۆخی پەیوەندییەکە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە هەموو تەنها لە سەرچاوەی متمانەپێکراودا ڕوودەدەن.
